KLIMAT DLA KREATYWNOŚCI W PODEJŚCIU DESIGN THINKING

Design thinking, service design, user experience – trzy hasła, które szturmem w ciągu ostatnich dwóch lat zdobywają rynek usług doradczych i szkoleniowych dla korporacji. Wizja nowego, kreatywnego podejścia do procesu projektowania i wdrażania nowych rozwiązań, usług, produktów czy zmian inspiruje coraz większe grono przedstawicieli zarówno małego, średniego jak i dużego biznesu. Robi to z powodzeniem i słusznie – design thinking podkreśla jak ważne jest dobre rozpoznanie człowieka, dla którego tworzymy rozwiązanie oraz etap prototypowania konkretnych koncepcji, co pozwala zmniejszyć ryzyko biznesowe finalnie realizowanych zmian czy innowacji. Niestety ryzykiem nieodłącznie związanym z popularyzacją pewnej idei jest jej uproszczenie, spłaszczenie, sprowadzenie do kilku kroków, narzędzi czy elementów, które gwarantują sukces. Taka rzeczywistość spotkała podejście radykalnej innowacji (disruptive innovation ), ale czy czeka też design thinking oraz pozostałe podejścia, które bazują na jego podstawie? Trudno wyrokować jak będzie wyglądała rzeczywistość tej metodyki w przeciągu kilkunastu miesięcy lub paru lat, jednak zdecydowanie warto zwrócić uwagę na podstawy tej metodyki, które są nieodłącznym komponentem i gwarantem sukcesu tego podejścia, poza wykorzystywanymi w nim narzędziami.

Klucz do sukcesu design thinking

W swoim wystąpieniu na TED Tom Kelly opowiada historię, która zainspirowała go do związania swojej kariery zawodowej z metodyką design thinkig, co w dużym stopniu przyczyniło się do popularyzacji tego podejścia w biznesie korporacyjnym. W swoim wystąpieniu zwraca on uwagę na bardzo ważną kwestię, będącą źródłem efektywności (kreatywności) tego podejścia – postawę otwartości na różne, kreatywne, radykalne, nierealne, odjechane pomysły, które są źródłem inspiracji przy tworzeniu finalnego rozwiązania. Postawę otwartości wobec takich rozwiązań na etapie zarówno generowania jak i oceny pomysłów – wstrzymanie się od wybierania pomysłów realnych, od ręki nadających się do realizacji lub takich, które przysporzą nam możliwie najmniej problemów / dodatkowej pracy. Jednak poszukując konkretnych informacji i źródeł na temat design thinking w naszej, polskiej rzeczywistości trafimy na materiały opisujące metodykę, konkretne narzędzia, etapy, kroki, spodziewane efekty i obszary zainteresowania. Próżno jednak szukać konkretnych informacji na temat postawy, której dużą część swojego wystąpienia poświęcił Tom Kelly – Kliknij TU, by zobaczyć to wystąpienie
Dlatego też łącząc zdobycze psychologii twórczości oraz doświadczenia biznesowego w realizacji projektów zgodnie z metodyką design thinking jesteśmy zdecydowanymi orędownikami prezentowania i uczenia postawy pro-kreatywnej – postawy budującej klimat dla kreatywności w zespole, który tworzy rozwiązania zgodnie z tym podejściem do innowacji.

Budowanie klimatu dla kreatywności w zespole

Po takim stwierdzeniu pierwsze pytanie, które pojawia nam się w głowie to: w jaki sposób budować taką postawę? Na pomoc przychodzą nam rzetelne, poparte praktyką biznesową badania prowadzone przez Teresę Amabile – eksperta w zakresie kreatywności w środowisku korporacyjnym. Jej badania wskazują, że do pojawienia się zachowań twórczych w miejscu pracy niezbędne są:

• Wiedza, doświadczenie i umiejętności specjalistyczne pracowników lub członków zespołu projektowego.
• Motywacja do tworzenia i wdrażania nowych rozwiązań – zarówno wewnętrzna jak i zewnętrzna.
• Wiedza, doświadczenie i umiejętności prowadzenia własnego procesu twórczego.\

Pierwszy element to nic innego jak potwierdzenie podstawowej zasady budowania zespołu w podejściu design thinking – dobieraj sobie ekspertów z różnych obszarów specjalizacji. Pozostałe dwa elementy to konkretne wskazówki do budowania właśnie klimatu, sprzyjającego wymianie wiedzy, doświadczeń i pomysłów w takim multidyscyplinarnym zespole.

Motywacyjne aspekty klimatu dla kreatywności w zespole
Źródłem motywacji do generowania pomysłów w środowisku zawodowym są:

• Kultura zespołu / organizacji akceptująca różne pomysły i rozwiązania – przekonanie, że każdy pomysł jest wart wysłuchania.
• Ocena pomysłów zamiast krytyki – pomysły postrzegane w kategoriach mocnych stron oraz ograniczeń zamiast w kategorii dobry / zły.
• Przekonanie, że zespół lub stanowisko pracy wymaga nowych pomysłów, twórczego podejścia do radzenia sobie z problemami i wyzwaniami.

Źródłem motywacji do wdrażania pomysłów w środowisku korporacyjnym są:

• Poczucie postępów – małych kroków, realizacji małych celów
• Poczucie wsparcia interpersonalnego przez współpracowników czy zespół
• Wsparcie w realizacji projektu – przez osobę wyżej w hierarchii organizacyjnej. Osobę zdolnej do podejmowania decyzji lub rozwiązywania problemów na wyższym szczeblu organizacyjnym

Wiedza i umiejętności jako aspekt klimatu dla kreatywności

By stworzyć przestrzeń do pojawienia się pozytywnej motywacji wobec generowania pomysłów oraz ich realizacji w środowisku biznesowym uczestnicy powinni posiadać wiedzę oraz umiejętności w zakresie:

Prowadzenia własnego procesu twórczego (od analizy problemu, przez wyznaczenie celu, generowanie pomysłów, ich ocenę, prototypowanie i testowanie rozwiązań do planowania wdrożenia).

Prowadzenia sesji kreatywnej oraz sesji oceny pomysłów – w jaki sposób szukać inspiracji oraz pobudzać umysł do poszukiwania nowych rozwiązań; jak prowadzić proces oceny pomysłów by był motywujący oraz skupiał się na wyborze i usprawnianiu koncepcji zamiast na krytyce pomysłów.

• Działania zgodnie z zasadami pracy kreatywnej, które przyświecają zespołowi na każdym etapie tworzenia i wdrażania rozwiązania – np.: generujemy dużą liczbę pomysłów w fazie generowania (min. 120).
• Dbania o pozytywną atmosferę, dobry humor w zespole oraz komunikację nastawioną na poszukiwanie wspólnych rozwiązań (tonującą gorące dyskusje).

 

Właśnie takie podejście – klimat dla kreatywności – jest jednym z filarów do realizacji projektów zgodnie z metodyką design thinking w organizacji.

Nasze doświadczenia w realizacji tego rodzaju projektów podpowiadają, by zespół przygotowujący się do realizacji projektu „kreatywnego” został wyposażony zarówno w wiedzę na temat metod i narzędzi wykorzystywanych w podejściu desing thinking, jak również w wiedzę, umiejętności oraz doświadczenie pracy w klimacie, który rzeczywiście sprzyja kreatywności.

Źródła:

C. M. Christensen, M. E. Raynor, R. McDonald, What is disruptive innovation? Harvard Business Review, Grudzień 2015
T. Amabile, How to kill creativity? Harward Business Review, wrzesień 1998.